تحریک بیش از حد تخمدان ،آب آوردن شکم

آب آوردن شکم - تحریک بیش از حد تخمدان - OHSS

تحریک بیش از حد تخمدانها که به انگلیسی آنرا هایپر استیمولیشن یا OHSS می گویند مهمترین عارضه ی داروهای نازائی است .
داروهایی که می تواند عارضۀ تحریک بیش از حد تخمدانها را ایجاد کند عبارتند از کلومیفن ، لتروزل ، تاموکسیفن ، هاش ام جی، و هاش سی جی و سینال اف و ....
مصرف قرصهای نازائی به تنهائی ( بدون آمپول ) بندرت باعث ایجاد بیماری می شود .
هر چه که میزان مصرف این داروها در یک سیکل درمان بیشتر باشد احتمال پیدایش آب آوردن شکم بیشتر است .
تحریک بیش از حد تخمدانها ( OHSS ) می تواند بصورت خفیف ، متوسط ، یا شدید ظاهر شود .
در این بیماری عروق ریز تخمدانها نسبت به داروهای نازائی واکنش نشان داده ، نفوذپذیریشان بیشتر می شود و منجر به نشد مایعات از داخل مویرگها به بیرون می شود که باعث تورم و بزرگی تخمدانها می شود .
علائم تحریک بیش از حد تخمدان 5 تا 15 روز بعد از تخمک گذاری شروع می شود و اگر حاملگی رخ دهد بعلت اینکه با شروع حاملگی هورمون بتا هاش سی جی بالا می رود حال بیمار بدتر می شود .
بهمین دلیل مواقعی که پزشک از روی یافته های سونوگرافی ( وجود کیستهای فراوان و بزرگی سایز تخمدانها ) حدس می زند احتمال بروز این عارضه زیاد است تخمکها یا جنینها را فریز می کنند تا ماههای بعد انتقال انجام شود ، و درنتیجه در ضمن داشتن این بیماری حامله هم نشود که حالش بدتر شود .

علائم نوع خفیف تحریک بیش از حد تخمدان

تهوع ،احساس خفیف پری شکم ،درد خفیف تا متوسط شکم
علائم بیماری بمدت 1-2 هفته طول می کشد تا بهبودی حاصل شود .
در سونوگرافی بزرگی خفیف تا متوسط سایز تخمدانها دیده می شود ، وممکن است مقداری مایع نیز در شکم دیده شود .
درمان این حالت ساده است و کافیست که حداقل بمدت یک هفته روزانه 4-6 عدد سفیدۀ تخم مرغ و روزی 4-6 لیوان دوغ با نمک بخورید . اگر علائمی که دارید به سمت بهبود پیش نرفت و یا کمی بدتر شد و یا ناراحتی دیگری به اینها اضافه شد سریعا و حتما به پزشک خود مراجعه کنید .

علائم نوع شدید تحریک بیش از حد تخمدان

تهوع واستفراغ مداوم و شدید - اسهال - تنگ نفس - درد قفسه سینه - افزایش سایز دور شکم - افزایش وزن به میزان 1-3 کیلوگرم روزانه - احساس پری و سنگینی شکم که بخاطر تجمع مایعات درون شکم است - دلدرد متوسط تا شدید - نفخ - ورم پاها - کم شدن حجم ادرار سرگیجه وکاهش فشار خون
در سونوگرافی کیستهای متعدد در تخمدانها و مایع در شکم مشاهده می شود ، اندازۀ تخمدانها نیز بزرگتراز حد معمول دیده می شود .
تجمع مایعات درون شکم گاهی آنقدر زیاد است که روی سیاهرگهای اصلی شکم فشار آوده و جریان خون را کند می کند . کندی جریان خون باعث عدم تخلیۀ مناسب خون سیاهرگی از پاها می شود و ممکن است رکود خون در پاها منجر به تشکیل لخته و مشکلات خاص عروقی شود .
در مواردی که مایعات قابل توجهی در شکم جمع شده باشد ، پزشک برای تسکین بیمار و جلوگیری از تشکیل لخته ی خون مایعات درون شکم را می کشد .

علائم نوع متوسط تحریک بیش از حد تخمدان

در نوع متوسط علائم بیماری شدیدتر از نوع خفیف و ملایم تر و کمتر از نوع شدید است .
در سونوگرافی نیز همان یافته ها مشاهده می شود منتها به شدت یافته های نوع شدید نیست ولی از نوع خفیف شدید تر است .

درمان تحریک بیش از حد تخمدان ( هایپراستیمولیشن )

درمان نوع شدید بیماری اکثرا در بیمارستان و با بستری شدن انجام می شود . اقداماتی که در بیمارستان انجام می شود تزریق سرمهای حاوی پروتئین و کشیدن مایعات شکم و تجویزمسکن و داروهای ضد تهوع و کابرلین وداروهای ضد انعقاد ( هپارین ) و سایر داروهای خاص می باشد .
بررسی روزانه وزن و مقدار ادرار دفع شدۀ روزانه و اندازه گیری سایز دور شکم و بررسی سونوگرافیک شکم برای پی بردن به میزان مایعات درون شکم و آزمایش خون جهت بررسی وضعیت انعقادی و الکترولیتهای خون از جمله اقداماتیست که در بیمارستان انجام می شود . مدت بستری معمولا کمتر از یک هفته می باشد ، و ادامۀ درمان در منزل با تجویز داروهای خوراکی واجرای دستوراتی در منزل می باشد .

توصیه های پزشکی در منزل

اندازه گیری روزانه وزن و سایز دور کمر کمک میکند که پزشک دقیقتر بتواند سیر بیماری وچگونگی روند آنرا ارزیابی کند و بهتر وسریعتر تشخیص دهد که نیاز به بستری مجدد می باشد یا خیر . واگر در منزل مورد مداوا قرار می گیرد اجرای دستورات غذائی ( سفیده تخم مرغ و دوغ با نمک ) کافیست یا دارو هم باید تجویز کند . چنانچه افزایش وزنتان بیش از یک کیلو روزانه بود سریعا به پزشکتان مراجعه کنید .
فعالیت بدنی سبک مجاز است ولی فعالیت و کار زیاد و ورزش نباید انجام دهید .
در نوع شدید انجام کارهای خانه داری هم بهتر است انجام نشود . ناگفته نماند که اغلب افرادی که به نوع شدید مبتلا می شوند بستری می شوند .
چنانچه در منزل تحت نظر هستید و دچار ورم پاها ، یا تنگ نفس ، یا کاهش حجم ادرار، یا درد قفسه سینه ، یا استفراغ شُدید نیز سریعا به پزشکتان مراجعه کنید .
وارد کردن هر نوع ضربه به شکم خطرناک است چون منجر به ترکیدن کیستهای تخمدان می شود .
داشتن رابطه ی جنسی در دوران بیماری ممنوع است چون سرآلت هنگام دخول با حرکات رفت و برگشتی ، به تخمدان ها ضربه می زند و ممکن است موجب آسیب بیشتر شود .

آرزو میکنم که هیچ زنی تا درد زایمان راتجربه نکرده است از این دنیا نرود .

رژیم غذایی OHSS

رژیم غذایی باید حاوی سبزیجات و میوه جات و مایعات حاوی الکترولیت باشد .
دوغ با نمک یکی از بهترین نوع مایعات حاوی الکترولیت است که حتما باید جزء مایعات دریافتی باشد و روزانه 4-6 لیوان باید مصرف شود .
سفیدۀ تخم مرغ از دیگر مواد غذائی است که بهتر است در رژیم غذائی باشد و کمک به درمان می کند .

پیشگیری از آب آوردن شکم بعد از تخمک کشی ( OHSS )

گفتیم که علت این بیماری تجویز داروهای نازائی است . سوالی که مطرح میشود این است که آیا می توان میزان ونوع داروهای نازائی را به میزانی انتخاب و تجویز کرد که سود داروها ( تشکیل فولیکولهای مناسب ) عاید بیمار شود ولی این عارضه پیش نیاید ؟
جواب سوال ، خیر است . چون مثلا اگر به 20 نفر بیمار که قرار است IVF شوند به میزان مشابه و مساوی دارو داده شود ، یک نفرشان عارضۀ شدید پیدا می کند که نیاز به پیگیری شدید و بستری دارد .
2-3 نفر عارضۀ متوسط پیدا می کنند که در منزل با اجرای دستورات داروئی و غذائی در عرض 1-2 هفته بهبود پیدا می کنند .
2-3 نفر هم عارضۀ خفیف آب آوردن شکم را پیدا می کنند که به سادگی و با اجرای دستورات غذائی بهبود پیدا می کنند ، و بقیۀ آنها هیچ عارضه ای پیدا نمی کنند .
علم پزشکی هنوز آنقدر پیشرفت نکرده که با یک بررسی ازمایشگاهی یا سونوگرافیک یا ... بتوان پیش بینی کرد که این بیمار که قرار است تحت درمان قرار گیرد ، ظرفیت دریافت چه مقدار دارو دارد بشکلی که دچار عارضه نشود .
به بیان دیگر بعضی افراد نسبت به داروهای نازائی واکنش غیر عادی و نسبتا شدید نشان می دهند و این افراد را از قبل نمیتوان شناخت که چه کسانی هستند . بیماری در افراد با PCO ( تخمدان پلی کیستیک ) و افراد لاغر کمتر از 30 سال بیشتر دیده می شود . در افرادی که PCO دارند اگر متفورمین داده شود احتمال بروز این عارضه کمتر می شود .
در افرادی که سطح استروژن خونشان بالاتر است نیز OHSS بیشتر رخ می دهد
اگر بخواهیم پیشگیری درستی انجام دهیم ، چهار راه نسبتا منطقی وجود دارد .
یکی اینکه زمان تخمک کشی ( پانکچر ) اگر پزشک وضعیت تخمدانها را طوری دید که احتمال بروز عارضه را زیاد دانست ، تخمکها را فریز کند و انتقال آنرا به 1-2 ماه بعد موکول کند تا عارضه با شدت کمتری ایجاد شود .
دوم اینکه میزان داروی تجویزی ( تعداد آمپولها ) را 20- 50% کمتر کند .
سوم ، آسپیرین و کابرلین هم اگر از قبل ( دوران پریود ) داده شود احتمال بروز این عارضه کمتر می شود .
چهارم ، آمپول لوپرولید داروئیست که میتوان بجای HCG داد . که اگر تجویز شود احتمال بروزOHSS کمتر می شود .
بهر حال از پیش آمدن احتمالی عارضه چندان ناراحت نباشید ، زیرا علم پزشکی آنقدر پیشرفت کرده که بتواند تمام آنها را درمان کند . شما فقط کافیست که اگر بعد از مصرف داروهای نازائی علائم فوق را پیدا کردید به پزشکتان مراجعه کنید ، نه اینکه بخواهید آن علائم را به اشتباه به چیزهای دیگر نسبت دهید . یا تحتِ نظر و درمانِ گیاه درمانها قرار گیرید .

• تقویت تخمدانها برای بارداری تاریخ انتشار : 1401-03-20تاریخ بروز رسانی : 1403-03-11

سلام خدمت آقای دکتر ایزدی و همسر محترمشون ، واقعا ممنون و سپاسگزارم ازتون بابت لطف بی نهایتی که به ما کردید . بعد از سالها تنهایی مارو به آرزومون رسوندید، خدا خیرتون بده. من با مراجعه اول باردار شدم . دیروز آزمایشم مثبت شد، ممنون از همگی . امیدوارم تمام مراجعین هر چه زودتر به آرزشون برسند . از اهداکنندۀ اسپرم هم که نمی شناسمش تشکر می کنم .

با سلام و تشکر از دکتر گرامی که با باردار کردن ما ، دل ما را شاد می کنند و کمک حال همه ما هستید . سپاس

خیلیی ممنونم از آقای دکتر که من را برای بچه دومم باردار کرد . بعد از آی یو آی شکمم آب آورد ولی با مصرف دوغ شور آب آوردن شکم حل شد و جند روز بعد هم مشخص شد که باردار شده ام . خداخیرتون بدهد. الهی بقیۀ مراجعین هم زود نتیجه بگیرند .از اهداکنندۀ اسپرمم هم که نمی شناسمش از طرف من تشکر کنید .

سلام : من از وقتی ای یو ای انجام دادم زیر دلم درد گرفته و درد میگیره زود گرسنه میشم و نفخ زیادی ام دارم . باید با پزشک تماس بگیرم یا صبر کنم نتیجه بارداری بیاد ؟ قرص لتروزول قبل از ای یو ای و همچنین هاچ سی جی و استرادیول قبل و بعد از ای یو ای خورده ام . پاسخ : با درود ، احتمال دارد با تحریک بیش از حد تخمدان دچار آب آوردن شکم شده باشید . اگر اصفهان هستید حضوری باید ویزیتتان کنم . اگر در شهری دور هستید باید توسط متخصص زنان شهرتان ویزیت شوید .

سرور گرامی جناب آقای دکتر ایزدی : زحمات بی شائبه و توفیق جنابعالی در باردار کردن من ، ما را حیاتی دوباره بخشید . امید به آینده در ما زنده شد .بی تردید کلمات و مادیات هرگزتوان سپاسگزاری و جبران این اقدام بی نظیر را ندارد . الهی بهمین شکلی که نور امید و شادی را به زندگی ما تاباندید ، زندگی خانوادگی شما هم پر از نشاط و شادابی گردد .