زگیل تناسلی چیست ؛ تشخیص، درمان و علائم آن در زنان و مردان

زگیل تناسلی یا زگیل مقاربتی نوعی بیماری مقاربتی شایع دستگاه تناسلی است که برآمدگی‌ های کوچکی شبیه گل‌ کلم اطراف یا روی دستگاه تناسلی ظاهر می‌شوند. عامل این بیماری پوستی و عفونی، ویروس پاپیلومای انسانی یا ویروس HPV است که از طریق تماس مستقیم با پوست فرد آلوده به ویروس، واژن، مقعد و یا رابطه جنسی و رابطه دهانی به دیگران منتقل می‌شود. میزان سرایت زگیل تناسلی، بسیار بالا است و معمولا ًدر اولین تماس جنسی بلافاصله به بدن سرایت می‌کند. سویه‌های پرخطر مانند HPV 16 و HPV 18 در بروز اکثر سرطان‌ های دهانه رحم، سرطان آلت تناسلی ، سرطان مقعد و سرطان گلو و مری مؤثر هستند. آنها همچنین می‌توانند منجر به تغییرات پیش‌ سرطانی در سلول‌ های دهانه رحم شوند که به آن دیسپلازی می‌گویند. متأسفانه هیچ درمان قطعی برای این عفونت ویروسی وجود ندارد و فقط می‌ توان با راهکارهای موجود مانع از گسترش زگیل‌ ها شد. بهترین روش برای پیشگیری از زگیل تناسلی واکسن اچ پی وی یا واکسن گارداسیل است که از عفونت ناشی از ویروس اچ پی وی و ابتلا به سرطان رحم جلوگیری می‌کند.

علت زگیل تناسلی چیست؟

HPV سی تا چهل نوع دارد که می‌ تواند روی اندام تناسلی تاثیر بگذارد؛ اما، تعداد کمی از این موارد می‌ تواند منجر به زگیل تناسلی شود. این بیماری از طریق تماس پوست با پوست قابل انتقال است، به همین جهت به عنوان بیماری مقاربتی شناخته می‌شود.

از کجا بفهمیم زگیل تناسلی داریم؟

نشانه‌ های این عارضه بلافاصله پس از آلودگی به ویروس HPV بروز پیدا نمی‌کند. معمولاً حدود چند هفته طول می‌ کشد تا ضایعات پوستی گل‌ کلم شکل به صورت تکی یا خوشه‌ ای ایجاد شوند. در صورت لمس برجستگی گوشتی نرم و نسبتاً صافی را احساس می‌کنید که اغلب همرنگ پوست یا کمی تیره‌ تر است. در بسیاری از موارد زگیل های تناسلی بسیار کوچک و صاف هستند و قابل مشاهده نیستند و میتواند در لب، دهان ، زبان یا گلو فردی که تماس جنسی دهانی با فردی که این بیماری را داشته ایجاد شود علائم زگیل تناسلی در زنان و مردان میتواند با نشانه های زیر همراه باشد:

• همراه با خارش و علائم ناراحت کننده دیگر در ناحیه تناسلی باشد.
• ایجاد چندین زگیل کوچک میتواند از علائم آن باشد.
• باعث خونریزی در هنگام مقاربت شود.
• میتواند شامل تورم های کوچک به رنگ صورتی یا قهوه ای در ناحیه تناسلی باشد.
• حتی اگر نمیتوانید علائم زگیل تناسلی را مشاهده کنید ممکن است به ترشحات واژن نیز دچارشوید.
• اگر زگیل تناسلی گسترش یابد یا بزرگ شود، این وضعیت می تواند ناراحت کننده یا حتی دردناک تر نیز باشد.

زگیل تناسلی در زنان می تواند در نواحی زیر ایجاد شود

• داخل واژن یا مقعد
• خارج از واژن یا مقعد
• روی دهانه رحم

زگیل تناسلی در مردان میتواند در نواحی زیر رشد کند

• آلت تناسلی
• کیسه بیضه
• کشاله ران
• ران
• داخل یا اطراف مقعد

تشخیص علائم زگیل تناسلی

برای تشخیص این بیماری، پزشک ابتدا اقدامات زیر را انجام می‌دهد:
درباره وضعیت سلامتی و سابقه جنسی شما سؤالاتی می‌پرسد، مانند اینکه آیا اخیراً رابطه جنسی به‌ خصوص رابطه جنسی دهانی و بدون کاندوم داشته‌اید یا خیر.
برای بررسی دقیق‌ تر مناطقی را که مشکوک به زگیل هستند را معاینه فیزیکی می‌ کند.
پزشک شما ممکن است بتواند زگیل تناسلی را فقط با مشاهده آن تشخیص دهد. گاهی یک محلول اسیدی ملایم را روی پوست شما می‌ریزد تا زگیل تناسلی بهتر نمایان شود. ممکن است این مسئله باعث احساس سوزش خفیف شود. در صورت عدم تشخیص، نیاز به نمونه‌ برداری برای انجام آزمایشات زیر است:

• تست پاپ اسمیر

برای زنان، انجام منظم معاینه لگن و تست پاپ اسمیر اهمیت دارد که می‌تواند به تشخیص تغییرات واژن و دهانه رحم ناشی از زگیل تناسلی یا علائم اولیه سرطان دهانه رحم کمک کند. در طی آزمایش پاپ اسمیر، پزشک از دستگاهی به نام اسپکولوم برای باز نگهداشتن واژن و دیدن مسیر بین واژن و رحم (دهانه رحم) استفاده می‌ کند. سپس از یک ابزار با دسته بلند برای جمع‌ آوری نمونه کوچکی از سلول‌ ها از دهانه رحم استفاده می‌ کند. در آزمایشگاه سلول‌ ها از نظر ناهنجاری با میکروسکوپ بررسی می‌شوند.

• تست HPV

تنها چند نوع عفونت HPV با سرطان دهانه رحم مرتبط هستند. به‌همین‌ دلیل، نمونه‌ ای از سلول‌ های دهانه رحم که در طی تست پاپ اسمیر گرفته شده است، می‌تواند برای آزمایش شناسایی این گونه‌های سرطان‌ زا به کمک تست‌ های ویروس‌ شناسی نیز استفاده شود. می‌ توان از این تست برای تشخیص زگیل تناسلی در ترشحات خروجی آقایان نیز استفاده کرد.

آیا زگیل تناسلی مردان به زنان منتقل می شود؟

زگیل تناسلی می تواند از زن به مرد و یا بالعکس منتقل شود. در رابطه با راه های انتقال زگیل تناسلی باید گفت که این بیماری می تواند به راحتی از طریق فعالیت های جنسی از جمله رابطه جنسی مقعدی، دهانی یا واژینال و یا از طریق تماس مستقیم با پوست فرد آلوده، منتقل شود. همچنین در صورتی که فرد مبتلا علائم قابل مشاهده ای نداشته باشد نیز، این بیماری می تواند به دیگران سرایت کند.

ارتباط زگیل تناسلی و رابطه جنسی

زگیل تناسلی در دسته بیماری‌ هایی قرار دارد که به راحتی از طریق برقراری هرگونه رابطه جنسی قابل انتقال است. یکی از شروطی که زگیل از این نوع را منتقل می‌کند، برخورد مخاط پوست به زگیل تناسلی است. این اتفاق معمولاً در روابط دهانی، روابط مقعدی و روابط از طریق واژینال نیز شایع است. در تمامی شرایط گفته شده، پوست فرد سالم با زگیل‌ های فرد بیمار برخورد داشته و به سرعت درگیر این بیماری خواهد شد. انتقال این نوع زگیل میان خانم‌ها و آقایان تفاوتی ندارد و از هر دو جنس به راحتی به یکدیگر انتقال می‌یابد.

انواع روشهای درمان زگیل تناسلی

از روش‌ های درمانی مؤثر برای کنترل علائم این بیماری می‌ توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- دارودرمانی

داروهای موضعی که می‌توانند مستقیماً روی پوست شما اعمال شوند عبارتند از:
ایمی‌کیمود: به نظر می‌رسد این کرم، توانایی سیستم ایمنی بدن شما را برای مبارزه با زگیل تناسلی تقویت می‌کند.
پودوفیلین و پودوفیلوکس: پودوفیلین یک رزین گیاهی است که می‌ تواند بافت زگیل تناسلی را از بین ببرد.

2 تری کلرواستیک اسید

این درمان شیمیایی زگیل را می‌ سوزاند و می‌ تواند برای زگیل‌ های تناسلی داخلی نیز استفاده شود. عوارض جانبی آن ممکن است شامل تحریک خفیف پوست، زخم یا درد باشد.

3- سینکاتچینز

این کرم برای درمان زگیل تناسلی خارجی و داخلی یا اطراف کانال مقعد استفاده می‌شود. عوارض جانبی آن مانند قرمزی پوست، خارش یا سوزش و درد، اغلب خفیف هستند.

4- عمل جراحی

ممکن است برای برداشتن زگیل‌های بزرگتر، زگیل‌هایی که به داروها پاسخ نمی‌دهند یا در شرایط بارداری، نیاز به انجام جراحی داشته باشید. از انواع روش‌های جراحی مؤثر در حذف زگیل تناسلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
انجماد ناحیه مورد نظر با نیتروژن مایع (کرایوتراپی): پس از فریز کردن زگیل‌ها، همانطورکه پوست شما بهبود می‌یابد ضایعات از بین می‌روند و اجازه می‌دهد پوست جدید ظاهر شود. ممکن است لازم باشد این روش درمانی را بارها تکرار کنید. عوارض جانبی اصلی آن شامل درد و تورم است.

5- الکتروکوتر

در این روش از جریان الکتریکی برای سوزاندن زگیل استفاده می‌شود. ممکن است بعد از انجام آن کمی درد و تورم داشته باشید.

6- جراحی سرپایی

پزشک شما ممکن است از ابزارهای خاصی برای جدا کردن زگیل استفاده کند. برای این نوع درمان به بیهوشی موضعی یا عمومی نیاز دارید و ممکن است پس از آن کمی درد داشته باشید.

7- لیزر درمانی:

این روش که از یک پرتو شدید نور استفاده می‌کند و معمولاً برای زگیل‌ های وسیع و سرسخت در نظر گرفته می‌شود. عوارض جانبی آن می‌ تواند شامل زخم و درد باشد.

درمان خانگی زگیل تناسلی مردان

رایج‌ ترین روش‌ های درمان خانگی این مشکل عبارتند از:

• روغن درخت چای به ‌صورت خوراکی، موضعی یا داخلی
• عصاره چای سبز به‌ صورت موضعی
• عصاره سیر به ‌صورت موضعی در ناحیه مبتلا به ویروس
• درمان زگیل تناسلی با سرکه سیب
• مصرف سبزیجات مانند کلم‌ پیچ، کلم‌ بروکلی، جوانه کلم بروکسل، گل‌ کلم و کلم‌ برگ (4 تا 5 وعده در روز)
• اصلاح سبک غذایی و مصرف حبوبات، سبزیجات تیره، خوراکی‌ های حاوی آنتی‌ اکسیدان، گوشت بدون چربی و غلات
• پرهیز از گوشت قرمز، نان سفید، پاستا، کافئین و غذاهای فرآوری‌ شده
• مصرف فولات و ویتامین B12

بهترین پماد برای درمان زگیل تناسلی

درمان های موضعی برای زگیل تناسلی ممکن است بسیار مؤثر باشد. این نوع درمان شامل:

• تقویت کننده های سیستم ایمنی در یک کرم موضعی، مانند ایمیکیمود
• اسید تری کلرواستیک برای حل کردن زگیل با حل کردن پروتئین موجود در آنها
• پماد کاتچین که از چای سبز می آید و می تواند به کاهش ژن های HPV کمک کند
• داروهایی که از تقسیم سلولی جلوگیری می کنند، مانند محلول پودوفیلوتوکسین در ژل یا کرم

بهترین دارو برای درمان زگیل تناسلی

داروهای زیادی برای درمان قطعی زگیل تناسلی زنان و مردان وجود دارد: برخی از آنها به صورت قرص برای افزایش سیستم ایمنی بدن فرد و برخی دیگر به شکل محلول هستند. توجه داشته باشید که استفاده از دارو برای درمان زگیل تناسلی، قطعی نیست و ممکن است پس از درمان، زگیل ها در عرض چند هفته یا چند ماه بعد از آن، مجدداً عود کنند. این مسئله به این دلیل است که درمان زگیل تناسلی با دارو لزوما به معنای خلاص شدن از شر تمامی ویروس های HPV که باعث ایجاد زگیل ها می شوند، نیست. معمولاً برخی افراد ترجیح می دهند به جای انجام درمان هایی که در یک جلسه تمامی زگیل ها را از بین می برد به درمان های خانگی زگیل تناسلی و یا استفاده از کرم ها و پمادها روی آورند. در ادامه تعدادی از روش های درمان زگیل تناسلی با قرص و دارو آورده شده است:

1- پودوفیلین

پودوفیلین یکی از داروهایی است که برای درمان زگیل تناسلی استفاده می شود و بافت زگیل را از بین می برد. پزشک معالج شما، محلول را مستقیماً با یک سواب پنبه ای روی زگیل ها می مالد و شما باید یک تا چهار ساعت بعد، آن ناحیه آغشته شده به محلول را بشویید. درمان هر هفته و به مدت چهار الی شش هفته انجام می شود یا اینکه درمان باید تا زمانی که ضایعات از بین بروند تکرار شود. عوارض جانبی این روش، از تحریک خفیف پوست تا درد و زخم های پوستی متغیر است و هر بیمار ممکن است برخی یا همه این علائم را نشان دهد. پودوفیلین در بیماران باردار استفاده نمی شود.

2- پودوفیلوکس

روش درمانی با پودوفیلوکس شبیه پودوفیلین است؛ اما می توانید پودوفیلوکس (کوندیلوکس) را در خانه نیز استفاده کنید. با استفاده از یک سواب پنبه ای، ژل یا محلول مایع را دو بار در روز به مدت سه روز متوالی روی زگیل(ها) بمالید. سپس تا چهار روز آینده از هیچ درمانی در این ناحیه نباید استفاده نکنید. می توانید این پروسه درمانی را تا چهار بار تکرار کنید تا زمانی که زگیل ها به طور کامل از بین بروند. پودوفیلوکس نیز شبیه پودوفیلین، در بیماران باردار استفاده نمی شود. عوارض جانبی پودوفیلوکس مشابه عوارض جانبی پودوفیلین است.

3- اسید بی کلرواستیک و اسید تری کلرواستیک

هر دو این اسیدها یعنی اسید کلرواستیک (BCA) و اسید تری کلرواستیک (TCA) اسیدهایی هستند که بافت زگیل را از بین می برند. TCA برای درمان زگیل تناسلی بیشتر از BCA مورد استفاده قرار می گیرد و باید حتماً توسط پزشک استفاده شود. پزشک، اسید را یک بار در هفته و به مدت چهار الی شش هفته روی زگیل ها استفاده می کند، یا اینکه از این درمان باید تا زمانی که زگیل ها از بین بروند، استفاده کرد. عوارض جانبی TCA شامل درد و سوزش است. TCA برای استفاده در دوران بارداری بی خطر است.

4- ایمی کیمود

ایمی کیمود با نام تجاری آلدارا یا زیکلارا، کرمی است که سیستم ایمنی را برای خلاص شدن از شر زگیل ها، تحریک می کند. برای درمان زگیل تناسلی، می توانید کرم را مستقیماً روی زگیل ها بمالید، بهتر است قبل از خواب از این کرم استفاده کنید و پس از گذشت 6 الی 10 ساعت، این ناحیه را با آب بشویید. کرم آلدارا را سه روز در هفته به مدت 16 هفته استفاده کنید و کرم زیکلارا را روزانه و به مدت 8 هفته استفاده کنید. سوزش و قرمزی خفیف هنگام استفاده از ایمی کیمود طبیعی است و به این معنی است که درمان مؤثر واقع شده است. استفاده از ایمی کیمود در دوران بارداری توصیه نمی شود.

5- اینترفرون

اینترفرون دارویی است که باعث پاسخ ایمنی می شود. این دارو در چندین شکل درمانی اعم از تزریق یا ژل موضعی در بازار موجود است؛ اما مطالعات نشان داده است که استفاده از شکل تزریقی آن به صورت مستقیم در زگیل، برای درمان زگیل مؤثرتر است. عوارض جانبی اینترفرون شامل علائمی شبیه آنفولانزا، خستگی، بی اشتهایی و همچنین درد است. اینترفرون معمولاً به عنوان اصلی ترین روش درمان، برای از بین بردن زگیل های تناسلی توصیه نمی شود. بهتر است این روش در ترکیب با عمل های جراحی و برداشتن زگیل و یا سایر روش های درمانی پزشکی، به‌ ویژه در مورد زگیل‌ هایی که با درمان ‌های دیگر بهبود نمی ‌یابند، استفاده می شود. استفاده از اینترفرون در دوران بارداری بی خطر نیست.

6- سینکاتچینز

سینکاتچینز یا ورجین، یک پماد گیاهی است که شما می توانید بدون نسخه آن را تهیه کنید. مکانسیم دقیق اثر کاتچینز هنوز ناشناخته است؛ اما دارای خاصیت آنتی اکسیدانی هستند و باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می شوند. باید این پماد را بر روی زگیل هایی که روی سطح پوست قرار دارند (فقط زگیل های بیرونی)، سه بار در روز و به مدت 16 هفته، استفاده کنید. دارو را نباید در داخل واژن یا داخل مقعد و همچنین برای افراد دارای نقص ایمنی و یا در افراد مبتلا به تبخال فعال استفاده کنید. قبل از برقراری تماس جنسی یا قبل از قرار دادن تامپون در واژن، باید دارو از روی پوست شسته شود. این دارو می تواند لاتکس موجود در کاندوم و دیافراگم را ضعیف کند.

روشهای پیشگیری از زگیل تناسلی

1- رابطه جنسی محافظت شده و ایمن

یکی از مؤثرترین روش‌های پیشگیری از زگیل تناسلی و سایر عفونت‌های آمیزشی داشتن رابطه جنسی محافظت شده با استفاده از کاندوم مردانه یا زنانه و کاندوم دهانی است. کاندوم یک مانع در برابر عفونت‌های آمیزشی است؛ اما ممکن است خطر ابتلا را به طور کامل از بین نبرد؛ چراکه زگیل تناسلی از طریق تماس پوست با پوست به‌ راحتی منتقل می‌شود. با این حال استفاده از کاندوم بهترین راه پیشگیری و کاهش خطر ابتلا به hpv است.
یکی از راه‌ های قطعی پیشگیری از زگیل تناسلی خودداری از هرگونه رابطه جنسی است که شامل رابطه دهانی، واژینال و مقعدی می‌شود. ویروس hpv از طریق رابطه جنسی منتقل می‌ شود، بنابراین خودداری از رابطه جنسی از انتقال آن جلوگیری می‌کند.

2- واکسینه شدن

واکسیناسیون علیه hpv نیز یکی از مهمترین راههای پیشگیری از زگیل تناسلی است. واکسن گاردسیل برای پیشگیری از زگیل تناسلی و سرطان‌ های مرتبط با آن توصیه شده است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیمارها(CDC) واکسن HPV را برای دختران و پسران 11 تا 12 ساله توصیه می‌کند. این واکسن در دو دوز و به فاصله شش ماه تزریق می‌شود. همچنین زنان و مردان 15 تا 26 ساله می‌توانند در یک برنامه با دریافت سه دوز واکسینه شوند

3- انجام منظم تست‌ های غربالگری

برای پیشگیری از زگیل تناسلی و هرگونه عفونت آمیزشی باید از سلامت جنسی خود و شریکتان مطمئن باشید. انجام تست های غربالگری روشی مؤثر برای اطمینان از سلامت جنسی است.

دیگر راه‌ های پیشگیری از زگیل تناسلی

• تقویت سیستم ایمنی
• کاهش یا قطع مصرف سیگار و دخانیات
• پرهیز از رابطه جنسی با شرکای متعدد