عمل پانکچر یا تخمک کشی برای چه افرادی انجام می شود؟

ناباروری یکی از دغدغه های زوجهایی می باشد که پس از تلاش های مکرر شکست خورده اند . درگذشته ناباروری زوجین می توانست بدون تشخیص و درمان باقی بماند و هیچ راهی برای آن پیدا نمی شد . اما خوشبختانه امروزه با پیشرفت علم پزشکی روش های بسیاری برای درمان ناباروری ارائه شده است .
IVF یکی از راه های درمانی نوینِ ناباروری می باشد . یکی از مهم ترین اقداماتی که پزشک ناباروری برای IVF انجام می دهد ، عمل پانکچر یا به عبارت دیگر تخمک کشی است که تخمکها ( فولیکولها ) از تخمدانهای زن کشیده می شود .
جهت اطمینان از برداشتن تخمک‌ های سالم و کامل ، قبل از این عمل تحریک توسط داروهای هورمونی لازم می‌باشد. در این روش بعد از مصرف آمپولهای محرک تخمدان ، تعداد زیادی فولیکول که بستگی به ذخیره تخمدان دارد ، رشد کرده و وقتی به سایز مناسب رسیدند ، با تزریق امپول HCG اماده تخمک گیری می شوند .

تخمک کشی چیست؟

تخمک کشی یا پانکچر عملی است که بدون برش و بدون بخیه است و از راه واژن تخمک ها را از تخمدان خانم خارج می کنند.

هدف از تخمک کشی چیست؟

هدف از انجام تخمک کشی، درمان ناباروری می باشد. همانطور که پیش تر گفته شد قبل از عمل پانکچر از آمپول های خاصی استفاده می شود تا تعداد زیادی فولیکول رشد نماید و وقتی که این فولیکول ها به به سایز مناسب میرسند با تزریق کردن آمپول HCG این فولیکول‌ها آماده تخمک گیری می گردند. عمل پانکچر یک مرحله از درمان ناباروری به روش IVF می باشد که زیر بیهوشی سبک انجام می شود .

کاندیدای عمل پانکچر یا تخمک کشی

• افرادی که دچار بیماری خاصی هستند که توانایی بارداری شان را تحت تاثیر قرار می دهد.
• افرادی که به دوره یا سنی نزدیک می شوند که در آن ممکن است توانایی بارداری خود را از دست بدهند اما علاقه دارند در آینده اقدام به بارداری کنند.
• افراد مبتلا به تخمدان پلی کیستیک
• ناباروری بدون علت مشخص
• گرفتگی یا زخم در لوله های فالوپ

تخمک کشی چطور انجام می شود؟

در این مرحله پزشک ابتدا با تجویز داروهایی تخمدان زن را تحریک می نماید تا شروع به تخمگ گذاری نماید، سپس در همین مرحله وضعیت سلامتی زن بررسی می شود. در این بررسی وضعیت فولیکول‌ های تخمدان و رحم ، بوسیله سونوگرافی و آزمایش خون انجام می شود. پس از تحریک تخمدان با HCG ، و گذشت زمانی حدود 36 ساعت، بهترین زمان برای جمع آوری تخمک ها می باشد.
با استفاده از دستگاه سونو گرافی، سوزن مخصوص را از مسیر واژن به تخمدان ها می رسانند، سپس تخمک ها را جمع آوری می نمایند. و پس از ارزیابی اینکه از لحاظ بلوغ در چه مرحله ای می باشند. در صورت تایید وضعیت مناسب برای لقاح در آزمایشگاه نگه دای می شوند.
پس از اتمام روند تخمک کشی با سوزن مخصوص اینکار، پزشک دیواره واژن و تخمدان های را معاینه می کند. این نواحی ممکن است کمی خونریزی کند که اقدام لازم برای جلوگیری از ادامۀ خونریزی انجام می شود .

اقدامات قبل از تخمک کشی

• از دو هفته قبل از انجام تخمک کشی از برقرار کردن رابطه جنسی خودداری کنید.
• روز قبل از عمل ساعت 8 شب شام سبک میل کنید، تا ساعت 12 فقط اب یا چای بنوشید و از ساعت 12 شب تا زمان عمل کاملا ناشتا بمانید.
• در صورتی که داروهای قلبی، فشار خون و تیرویید استفاده می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید و استفاده از آن‌ها را مطابق معمول ادامه دهید.
• در صورت ابتلا به دیابت حتما پزشک خود را مطلع سازید.
• شب قبل از عمل حمام کرده و موهای بدن خود را اصلاح نمایید.
• در روز عمل از مصرف مواد آرایشی یا لاک ناخن اجتناب کنید.

اقدامات پس از تخمک کشی

• پس از انجام تخمک کشی 24 ساعت استراحت کنید.
• مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک را ادامه دهید .
• استفاده از داروی ضد تهوع در صورت بروز تهوع
• تا دو هفته بعد از تخمک کشی از برقراری رابطه جنسی خودداری نمایید.
• در صورت بروز درد ، مصرف مسکن‌ هایی همچون استامینوفن یا شیاف دیکلوفناک اشکالی ندارد .
• استفاده از مکمل‌ های پروژسترون به شکل تزریقی، خوراکی یا شیاف واژن برای آماده‌ سازی رحم جهت لانه ‌گزینی
• مصرف آنتی‌ بیوتیک برای کاهش التهاب اندام‌های تناسلی و پیشگیری از عفونت
• در صورت بروز درد شدید در نواحی زیر شکم ، ورم شکم و یا تهوع شدید به پزشک مراجعه کنید.
• استفاده از متفورمین به تجویز پزشک در بانوان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌ کیستیک
• مصرف دوز کمی از آسپیرین، محلول تزریقی کلسیم و اگونیست‌ های دوپامین تحت نظر پزشک
• توقف مصرف داروهای تزریقی به تشخیص پزشک در صورت سطح بالای استروژن یا رشد تعداد زیادی فولیکول
• جایگزین کردن گنادوتروپین با آگونیست‌های هورمون‌های آزادکننده آن نظیر لوپرول

آیا تخمک کشی درد دارد؟

در انجام این عمل بیمار تحت بی حسی موضعی یا بیهوشی سبک قرار می گیرد ، بنابراین در طول عمل چیزی احساس نخواهد کرد.
به این صورت که متخصص بیهوشی از بیهوشی مبتنی بر پروپوفول استفاده می کند ( بیهوشی عمومی نیست بلکه یک داروی آرام بخش داخل وریدی است ) تا اطمینان حاصل کند که در طی فرآیند بازیابی تخمک بیمار احساس درد و ناراحتی ندارد.

تخمک کشی چقدر طول میکشد؟

تخمک کشی معمولا بین 15 تا 30 دقیقه طول می کشد.

عوارض تخمک کشی چیست؟

بعد از انجام تخمک کشی معمولا عارضه خاصی رخ نمی دهد اما گاهی کمی خونریزی از عروق ریز تخمدان وجود دارد که آن هم جذب می شود . در صورت وجود درد، مصرف مسکن ساده با تجویز پزشک متخصص نازایی بلا مانع می باشد. در صورت بروزسندرم تحریک بیش از حد تخمدان ( OHSS ) ممکن است تجمع مایع در لگن ایجاد شود که با یکسری اقدامات خاص جذب می شود. عمل پانکچر و تخلیه فولیکولها ، به کاهش عوارض و پیشگیری از ایجاد کیست در این موارد بسیار کمک میکند

فریز کردن تخمک بعد از عمل پانکچر

در واقع، معمولاً 80 درصد از تخمک‌های دریافت ‌شده طی فرایند تخمک ‌کشی بسیار باکیفیت، طبیعی، بالغ و مناسب انجماد هستند؛ و بلافاصله و طی حداکثر 24 ساعت در آزمایشگاه منجمد می‌شوند تا در صورت تمایل زوج برای بارداری‌ های بعد، بدون نیاز به انجام مجدد عمل پانکچر مورد استفاده قرار گیرند.