همه چیز درباره واریکوسل؛علائم،علت،تشخیص

واریکوسل یک عارضه پزشکی می باشد که در آن وریدهای بالای توپ مردانه به شکل غیرطبیعی متورم و بزرگ شده‌اند، که ممکن است منجر به تحت‌فشار بودن یا درد در منطقه توپ مردانه شود. این وضعیت معمولاً به دلیل عدم کارایی یا ضعف در سیستم صافی وریدی در این منطقه اتفاق می‌افتد که می‌تواند منجر به تجمع خون و ایجاد فشار بیش از حد بر روی وریدها شود. واریکوسل می‌تواند به شکل‌های مختلفی ظاهر شود، از جمله به صورت ساده و بی درد یا با علائم مزاحم و دردناک. تشخیص واریکوسل معمولاً توسط پزشک از طریق بررسی بالینی و نتایج تصویربرداری مثل سونوگرافی صورت می‌گیرد، که بسته به شدت و مشکلات مربوطه، درمان‌های متفاوتی از جمله مراقبت‌های خانگی، داروها و در موارد شدیدتر، عمل جراحی ممکن است لازم باشد.

علائم واریکوسل

• برآمدگی در یکی از بیضه‌ها
• تورم کیسه بیضه
• بزرگ شدن یا پیچ خوردن محسوس سیاهرگ‌ها در کیسه بیضه که غالباً ظاهری شبیه به یک کیسه پُر از کرم پیدا می‌کند.
• احساس درد مبهم و مکرر در ناحیه بیضه
• ناباروری

علت واریکوسل

علت دقیق واریکوسل در مردان ناشناخته است. ممکن است یکی از عوامل موثر در بروز آن عملکرد نادرست دریچه‌های داخل سیاهرگ‌ها باشد که نقش آنها حفظ حرکت خون در جهت درست است. همچنین، سیاهرگ بیضه سمت چپ مسیری کمی متفاوت از ورید راست را دنبال می‌کند. این مسیر متفاوت احتمال بروز مشکل در جریان خون سمت چپ را بیشتر می‌کند. وقتی خون بدون اکسیژن در شبکه سیاهرگ‌ها تجمع می‌کند، آنها گشاد می‌شوند که به معنای ایجاد واریکوسل است. در موارد نادر، گره‌های لنفی متورم یا دیگر توده‌های موجود در پشت شکم، باعث توقف جریان خون خواهند شد و همین مسئله در نهایت منجر به تورم رگ‌های خونی ناحیه‌ی کیسه بیضه شده و درد زیادی را ایجاد می‌کند.

تشخیص واریکوسل

پزشک می‌تواند واریکوسل را با معاینه کیسه بیضه و لمس آن تشخیص دهد. معاینه احتمالاً در حالت دراز کشیده یا ایستاده انجام خواهد شد. وقتی ایستاده‌اید، پزشک ممکن است از شما بخواهد که نفس عمیقی بکشید، نفس خود را نگه دارید و صبر کنید. این تکنیک که مانور والسالوا نام دارد به پزشک اجازه می‌دهد تا معاینه و برررسی بیضه‌ها برای تشخیص واریکوسل در آقایان را آسان‌ تر کند. پزشک همچنین ممکن است برای تایید تشخیص یا نوع واریکوسل، رد کردن علل احتمالی علائم سونوگرافی را تجویز کند.

پیشگیری از واریکوسل

هیچ راهی برای پیشگیری از واریکوسل وجود ندارد. این مشکل برای هر مردی اتفاق نمی‌افتد اما نسبتاً رایج است. در دوران بلوغ، بیضه‌ها به سرعت رشد می‌کنند و نیاز به خون بیشتری دارند. از آنجایی که تصور می‌شود گردش خون ضعیف دلیل اصلی واریکوسل است، پیاده روی منظم می‌تواند تا حدودی شانس ابتلا به واریکوسل را کاهش دهد. همچنین ممکن است پیاده‌روی سبب کاهش تورم و درد در کیسه بیضه شود. همچنین برخی از عوامل مرتبط با سبک زندگی از قبیل ایستادن یا نشستن طولانی مدت، چاقی، و سیگار کشیدن، می‌توانند خطر ابتلا به واریکوسل را افزایش دهند یا علائم را در افرادی که قبلاً آن را دارند تشدید کنند. بنابراین با انتخاب شیوه زندگی سالم، مردان ممکن است بتوانند خطر ابتلا به واریکوسل را به شدت کاهش دهند یا حتی در صورت ابتلاء به آن، شدت علائمش را کم کنند.

درمان واریکوسل

1- مراقبت‌های خانگی
برخی از روش‌های خانگی درمان واریکوسل عبارتند از:

• تغییر در سبک زندگی
• داشتن رژیم غذایی سالم و افزایش مصرف غذاهای غنی از فیبر مانند سبزیجات تازه، میوه‌ها و غلات کامل
• استفاده از کمپرس یخ و کمپرس سرد برای تسکین تورم بیضه
• ثابت نگه داشتن وزن
• انجام یوگا برای بهبود گردش خون
• انجام تمرینات کگل برای بهبود و بازگرداندن جریان خون
• مصرف داروهای گیاهی پس از مشورت با یک پزشک متخصص
• افزایش مصرف آنتی اکسیدان‌ ها

2- عمل جراحی
هدف از جراحی، تغییر مسیر رگ های خونی و بازگشت جریان خون به حالت طبیعی و نرمال می باشد. بعبارتی جراحی واریکوسل عبارت است از بستن رگ مشکل دار و به جریان انداختن خون در رگ های سالم دیگرجراحی میتواند به روش هایواریکوسلکتومی، لاپاراسکوپی و آمبولیزاسیون پوستی انجام شود. در صورتی که فرد نابارور باشد، عمل جراحی واریکوسل می تواند باعث بهبود کیفیت اسپرم ها یا درمان ناباروری فرد شود.
3- درمان‌های دارویی
در صورتی که واریکوسل خفیف باشد درصد موفقیت درمان آن با جراحی بسیار پایین است، به همین دلیل برای واریکوسل خفیف درمان دارویی در اولویت است. نوع درمان دارویی واریکوسل کاملا بستگی به شکل اسپرم، تعداد و نوع حرکت آنها دارد. برای درمان واریکوسل خفیف از داروهایی استفاده می شود که تولید اسپرم را بالا برده و فعالیت آنها را افزایش دهند، همچنین باعث افزایش تستروژن می شوند. در کنار آن داروهای آنتی اکسیدان نیز ممکن است، تجویز شوند. به طور کلی تجویز دارو به تشخیص پزشک متخصص بستگی دارد.

عوارض عدم درمان واریکوسل بیضه

• در صورت عدم درمان واریکوسل، ممکن است بیضه مبتلا به واریکوسل آسیب ببیند.
• یکی دیگر از احتمالات قوی در صورت عدم درمان واریکوسل، ناباروری مردان است . عدم درمان واریکوسل باعث افزایش دما می شود. این افزایش دما بر روی تعداد، میزان تحرک و کیفیت کلی اسپرم ها تاثیر گذار است.
• واریکوسل همچنین می تواند باعث شود که بیضه ها به طور طبیعی رشد نکرده و کوچک شوند که به آتروفی بیضه معروف است.
• شواهد محکمی وجود دارد که نشان می دهد ترمیم واریکوسل باعث بهبود عملکرد بیضه شده و از آسیب بیشتر در بیضه در مرور زمان جلوگیری می کند.

تاثیرات واریکوسل بر باروری

بر اساس تحقیقات انجام گرفته، هنگامی که خون گرم از شکم به سمت پایین و به سوی کیسه بیضه منتقل می شود، دمای بیضه را که 3 درجه کمتر از دمای بدن است و در این دما به صورت بهینه عمل می کند، افزایش می دهد. بنابراین این خون گرم می تواند بر توانایی بیضه در ساخت اسپرم و تستوسترون تأثیر بگذارد. همچنین طبق نظریه های دیگری افزایش فشار داخل بیضه، کمبود اکسیژن در اثر کاهش جریان خون و قرار گرفتن بیضه در معرض مواد شیمیایی غده فوق کلیوی که در بالای سیاهرگ بیضه قرار دارد، احتمال ناباروری مردان مبتلا به واریکوسل را افزایش می دهند.
به طور کلی واریکوسل باعث کاهش تولید تستوسترون توسط بیضه و یا ایجاد ناراحتی در اسکروتوم (کیسه بیضه) می شود. در صورت عدم درمان واریکوسل، واریکوسل می تواند باعث کاهش تعداد اسپرم یا آزواسپرمی (فقدان کامل اسپرم در انزال) گردد و در نتیجه ناباروری به دلیل واریکوسل رخ می دهد.

نتیجه گیری

بنابراین، تشخیص زودهنگام و درمان مناسب از طریق مراجعه به پزشک و انجام تست‌های مورد نیاز، می‌تواند از پیشرفت و تشدید وضعیت جلوگیری کند. انجام مراقبت‌های خانگی و مدیریت درمانی ممکن است در موارد ساده مفید باشد، در حالی که در شرایط پیچیده‌تر، روش‌های جراحی مانند ترمیم جراحی لازم است. افرادی که از علائم واریکوسل رنج می‌برند، باید به طور مداوم با پزشک خود مشورت کنند تا برایشان برنامه درمانی مناسب تدارک داده شود و از تاثیرات بیشتر این وضعیت جلوگیری شود.

• عمل جراحی واریکوسلکتومی یا واریکوسل چیست؟ تاریخ انتشار : 1403-01-08تاریخ بروز رسانی : 1403-02-12
• واریکوسل شایع ترین علت قابل اصلاح ناباروری در مردان تاریخ انتشار : 1402-11-03تاریخ بروز رسانی : 1402-11-09