انواع روشهای درمان آزواسپرمی انسدادی در مردان

آزواسپرمی یکی از دلایل اصلی نا باروری مردان است، زمانی که در انزال مرد ( منی ) اسپرم قابل شمارش وجود نداشته باشد. به طور معمول ، بیضه ها در کیسه بیضه مرد، اسپرم تولید می کنند. اسپرم از طریق دستگاه تناسلی مرد جریان می یابد تا با مایعی مخلوط شود و منی تشکیل شود. منی مایع غلیظ و سفید رنگی است که در هنگام انزال از آلت تناسلی خارج می شود. آزواسپرمی در 5 تا 10 درصد مردانی که از نظر ناباروری مورد ارزیابی قرار می گیرند، دیده می شود. این عارضه ممکن است در بدو تولد وجود داشته باشد یا بعداً در زندگی ایجاد شود.

سه نوع آزواسپرمی وجود دارد

• آزواسپرمی پس از بیضه: به این معنی است که یک انسداد یا اتصال از دست رفته در طول دستگاه تناسلی مرد وجود دارد. فرد در حال تولید اسپرم هست اما به هر دلیلی از خروج آن جلوگیری می شود. به این نوع آزواسپرمی انسدادی نیز گفته می شود. این شایع ترین نوع آن است که تا 40 درصد از افراد مبتلا به آزواسپرمی را تحت تاثیر قرار می دهد.
• آزواسپرمی بیضه: این نوع آزواسپرمی به این معنی است که مرد تولید اسپرم ضعیفی دارد یا به دلیل اختلال در ساختار یا عملکرد بیضه های خود اسپرم تولید نمی کند. گاهی اوقات به آن آزواسپرمی غیر انسدادی می گویند.
• آزواسپرمی پیش بیضه: بیضه ها و دستگاه تناسلی طبیعی به نظر می رسند اما به اندازه کافی توسط هورمون ها برای تولید اسپرم تحریک نمی شوند. این ممکن است بعد از شیمی درمانی یا به دلیل عدم تعادل هورمونی اتفاق بیفتد. این نیز نوعی آزواسپرمی غیر انسدادی در نظر گرفته می شود.

آزواسپرمی انسدادی چیست؟

در آزواسپرمی نوع انسدادی، تولید اسپرم طبیعی وجود دارد، اما دستگاه تناسلی برای هر دو بیضه مسدود می شود. این بدان معناست که هیچ اسپرم قابل اندازه گیری نمی تواند وارد مایع منی شود. برخی از بیماران ممکن است در هر طرف کیسه بیضه مشکل متفاوتی داشته باشند.

علائم آزواسپرمی انسدادی

به طور کلی، هیچ علامت قابل توجهی از آزواسپرمی انسدادی مشاهده نمی شود. با این حال، دو شاخص عمده برای این وضعیت وجود دارد، از جمله :

• مشکل در تولید اسپرم
• انسداد در مجاری که منجر به مسدود شدن انزال می شود.

دلایل ابتلا به آزواسپرمی انسدادی

در آزواسپرمی، انسدادها بیشتر در موارد زیر رخ می دهند:

• اپیدیدیم: لوله پیچ خورده در پشت هر بیضه که در آن اسپرم بالغ می شود.
• لوله اسپرم بر: لوله ای که اسپرم را از اپیدیدیم منتقل می کند.
• مجرای انزالی: لوله ای که از آن اسپرم به مجرای ادرار خارج می شود و با مایع مخلوط می شود و منی را تشکیل می دهد.
• انسداد اپیدیدیم؛

شرایط متعددی می تواند منجر به انسداد در اپیدیدیم شود ، از جمله :
عفونت ها (مانند اپیدیدیمیت)
التهاب
تروما یا آسیب کیسه بیضه
شرایط ژنتیکی نادر: آنها می توانند باعث انسداد یا رشد غیر طبیعی شوند. فیبروز کیستیک می تواند ترشحات غلیظی ایجاد کند که منجر به تجمع و گیر کردن مایع منی شود. این مورد گاهی اوقات حتی برای مردانی که دارای جهش ژن فیبروز کیستیک هستند اما علائم بیماری دیگری ندارند ، نیز مشکل ساز است.
بسته به علت، بسیاری از موارد با میکروسرجری قابل اصلاح هستند.

انسداد مجرای دفران یا لوله اسپرم بر

در طول وازکتومی، جراح هر یک از مجرای دفران را برش می دهد یا می بندد و جریان اسپرم را متوقف می کند. اما شرایط دیگری وجود دارد که می تواند تاثیر مشابهی داشته باشد:

• تروما و جراحت
• جراحی قبلی به دلایل دیگر، از جمله ترمیم فتق
• جهش های ژن فیبروز کیستیک ، که می تواند باعث شود اتصال طبیعی به مجرای ادرار تشکیل نشود.
• ترمیم میکروسکوپی اغلب می تواند انسداد را برطرف کرده یا اتصال را ترمیم کند.

علل انسداد مجرای انزال

برخی از انسدادهای مجرای انزال در بدو تولد وجود دارد (مادرزادی) و سایرین بعداً توسعه می یابند (اکتسابی هستند)، از جمله :

• عفونت ها
• ضربه
• جراحی قبلی

جراحی آندوسکوپی می تواند انسداد را برطرف کرده و اغلب اسپرم را به مایع منی بازگرداند.

امکان باروری در آزواسپرمی انسدادی

یک مرد با مشکل آزواسپرمی انسدادی قادر به خارج کردن اسپرم کافی نیست. این امر فرآیند لقاح طبیعی را بسیار دشوار می کند. با این حال ، صرف نظر از این تعداد کم اسپرم ، بازیابی موفق اسپرم های سالم می تواند از بیضه یا اپیدیدیم انجام شود و سپس، این اسپرم ها را می توان برای IVF یا سایر روش ها مورد استفاده قرار داد.

نحوه تشخیص آزواسپرمی انسدادی

تشخیص آزواسپرمی انسدادی شامل یک ارزیابی جامع از جمله معاینات فیزیکی ، تاریخچه پزشکی و مطالعات تصویربرداری است. تجزیه و تحلیل مایع منی عدم وجود اسپرم در انزال را تایید می کند. آزمایش‌ های تخصصی ، مانند تصویربرداری بیضه و ارزیابی‌های هورمونی، محل انسداد را مشخص می‌ کنند و متخصصان باروری را در تدوین استراتژی‌ های درمانی مؤثر راهنمایی می‌ کنند.

• تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی : تاریخچه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی به شناسایی عوامل خطر بالقوه کمک می کند و بینش های مهمی را در مورد علل زمینه ای آزواسپرمی انسدادی ارائه می دهد.
• تجزیه و تحلیل مایع منی : تجزیه و تحلیل مایع منی یک ابزار تشخیصی اساسی است که عدم وجود اسپرم در انزال را بررسی می کند و به تمایز آزواسپرمی انسدادی از سایر مشکلات ناباروری کمک می کند.
• تست هورمونی : ارزیابی های هورمونی، از جمله سطوح هورمون محرک فولیکول (FSH) و تستوسترون، می تواند به درک تعادل هورمونی و علل بالقوه ناباروری کمک کند.

مطالعات تصویربرداری

• سونوگرافی ترانس رکتال: این تکنیک تصویربرداری می تواند انسداد یا ناهنجاری های دستگاه تناسلی را شناسایی کند.
• وازوگرافی: تصویربرداری اشعه ایکس با رنگ کنتراست به تجسم مجرای دفران و مشخص کردن انسداد کمک می کند.

درمان جراحی آزواسپرمی انسدادی

جراحی اغلب می تواند لوله های مسدود شده در دستگاه تناسلی شما را رفع کند یا اتصالاتی ایجاد کند که به دلیل نقص های مادرزادی هرگز ایجاد نشده اند. انواع درمان جراحی آزواسپرمی انسدادی شامل موارد زیر می‌شود :

• جراحی وازکتومی معکوس: اکثر مردانی که در گذشته وازکتومی انجام داده اند، هنوز هم می توانند با انجام وازکتومی معکوس (وازووازستومی یا وازواپیدیدیموستومی) باردار شوند.
• آسپیراسیون اسپرم بیضه (TESA): روشی است که در آن با سوزن ، اسپرم از بافت بیضه آسپیراسیون (مکش) می شود. اسپرم خارج شده را می توان برای لقاح آزمایشگاهی (IVF) استفاده کرد.
• برداشتن مجرای انزالی از طریق مجرای پیشابراه (TURED): مردانی که دارای انسداد مجرای انزال هستند می توانند یک روش جراحی کوچک TURED انجام دهند تا این انسداد را از بین ببرد و به جریان اسپرم به کانال های طبیعی کمک کند.
• ختنه: مردانی که دارای پوست ختنه گاه باریک (فیموز) هستند که مانع از خروج انزال از آلت تناسلی می شود، می توانند برای برداشتن پوست ختنه گاه ختنه کنند.
• جراحی اصلاحی برای جای زخم: برخی از مردان دارای اسکار ناشی از عفونت های مقاربتی (STIs) هستند که می تواند باعث مسدود شدن اسپرم در داخل مجاری شود. اغلب می توان اسکار را به روش آندوسکوپی درمان کرد. در حالی که شما تحت بیهوشی عمومی هستید، پزشک یک اسکوپ را از طریق مجرای ادرار شما در اتاق عمل وارد کرده و از یک حلقه برق دار برای باز کردن انسداد استفاده می کند.

اقدامات قبل از عمل آزواسپرمی انسدادی

قبل از انجام انواع جراحی، رعایت یک سری موارد لازم و ضروری است. فرد می‌بایست که برخی از نکات را قبل از جراحی به پزشک اطلاع دهد و مراقبت‌های لازم را در نظر بگیرد. نکات ومراقبت‌های قبل از جراحی آزواسپرمی انسدادی عبارتند از:

• عدم وجود هر نوع خونریزی
• نداشتن آلرژی به داروهای مختلف نظیر داروهای بی حسی
• اعلام داروهای مورد استفاده
• اصلاح موهای زائد کیسه بیضه، دور آلت تناسلی و کشاله ران (شب قبل از عمل)
• اغلب این عمل با انجام بی‌ حسی موضعی انجام می‌شود اما در صورتی که به تشخیص پزشک این عمل تحت بیهوشی انجام شود، توصیه می‌شود قبل از عمل از خوردن و آشامیدن پرهیز شود.

مراقبتهای پس از عمل آزواسپرمی انسدادی

اکثر جراحان به بیماران توصیه می کنند که در دوره بلافاصله پس از عمل از کمپرس یخ استفاده کنند تا درد و تورم کیسه بیضه به حداقل برسد. استفاده از پشتیبان کیسه بیضه باید 3 تا 4 هفته پس از جراحی ادامه یابد. از انجام فعالیت‌های بدنی سنگین ، از جمله وزنه‌برداری، فعالیت‌های سبک استرادل، آمیزش جنسی و انزال نیز باید تا 3 تا 4 هفته پس از جراحی اجتناب شود. درد معمولاً با مسکن‌های خوراکی، هم داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) و هم داروهای مخدر به خوبی کنترل می‌شود.

آیا درمان آزواسپرمی انسدادی بدون جراحی امکان پذیر است؟

از آنجایی که در این نوع آزواسپرمی، عمدتا انسداد در مجاری تناسلی باعث کاهش قابل توجه میزان اسپرم مرد می‌شود لذا در بیشتر موارد که انسداد به علت‌ های ژنتیکی و ترومایی اتفاق افتاده هست، حتما نیاز است که جراحی صورت گیرد.
اما در مواردی که انسداد به علت عفونت یا التهاب اتفاق افتاده است، بسته به علت ممکن است با داروهای تجویزی توسط متخصص پزشک، انسداد برطرف گردد.

عوارض آزواسپرمی انسدادی

آزواسپرمی انسدادی ممکن است در بروز بیماری‌های زیر نقش داشته باشد:

1- هایپرپرولاکتینمی

Hyperprolactinaemia یک بیماری نسبتاً شایع است که می تواند منجر به ایجاد ناباروری در زنان یا اختلالات عادات ماهیانه و همچنین اختلالات جنسی در مردان شود.

2- سندرم كلاين‌ فلتر

سندروم کلاین فلتر (Klinefelter syndrome) به علت ازدیاد کروموزوم های جنسی در مردان ایجاد می شود. فرمول جنسی کروموزومهای آقایان در شرایط طبیعی xy است. در این بیماری مرد دارای یک x اضافی است. در موارد نادری ممکن است مرد دارای 2 الی 3 x اضافه نیز باشد. همچنین سطح استروژن خون این افراد بالاتر از حد طبیعی نشان داده می شود.

3- التهاب بیضه

ارکیت بیضه که به آن التهاب یک یا دوطرفه بیضه نیز گفته می شود که با منشا عفونت های باکتریایی یا ویروسی ایجاد می شوند. در برخی موارد علت التهاب بیضه ناشناخته است. ولی آنچه واقعیت دارد التهاب بیضه بیشتر در نتیجه عفونت باکتریایی مانند عفونت های ناشی از بیماری های مقاربتی ایجاد می شوند. گاهی اوقات ویروس اوریون میتواند باعث ایجاد ارکیت بیضه شود. ممکن است هر دو بیضه به طور همزمان و یا یک بیضه تحت تأثیر ارکیت قرار بگیرد.

4- سرطان بیضه

بیماری سرطان بیضه یکی از بیماری های نادر است و بیشتر در میان مردان بین 15 تا 49 سال رخ می دهد. علائم و تشخیص سرطان بیضه معمولاً توسط خود بیمار انجام می شود. تورم یا ایجاد توده های بدون درد در یکی از بیضه ها است که معمولاً با تغییر شکل یا بافت بیضه ها همراه است. سرطان بیضه معمولاً فقط یکی از بیضه ها را درگیر می‌کند.

5- فیبروز کیستیک

فیبروز کیستیک Cystic Fibrosis یا تار فزونی کیسه ای یا سفتی مخاط، نوعی بیماری دگر گشتی (سوخت‌ و ساز) بدن است که بر اثر آن ترشحات در بخش‌ هایی از بدن سفت و چسبنده می‌شوند. یکی از علل خطیر ناباروری در مردان بیماری فیبروز کیستیک می باشد که یک بیماری ارثی است. از خصوصیات این بیماری عفونت های مکرر ریه، تنگی نفس و ناباروری است.

6- انسداد مجرای انزال

انسداد لوله منی (اپیدیدیم و مجرای دفران) که اسپرم را از بیضه خارج می کند، می‌تواند مانع انزال مایع منی شود. این انسداد ممکن است در هر نقطه‌ ای از اپیدیدیم تا مجرای انزالی واقع در پیشابراه پروستاتیک ایجاد شود. حدود 30 درصد از مردان نابارور دچار انسداد مسیر اسپرم در لوله منی هستند.

7- انزال معکوس

به وضعیتی انزال معکوس گفته می شود که در آن مایع منی در طول انزال به جای مجرای انزال به سمت پایین و به داخل مثانه می ریزد. در برخی موارد بخشی از مایع منی از آلت تناسلی خارج می شود، اما بیشتر منی وارد مثانه خواهد شد و با ادرار مخلوط و با ادرار خارج می شود. این حالت که به ارگاسم خشک نیز معروف است، خطری در پی ندارد ولی می‌تواند یکی از علت ناباروری در مردان باشد.

8- سندرم کالمن

بیماری کالمن Kallmann syndrome اختلال نادر ژنتیکی است که مشخصه آن تاخیر یا عدم بروز بلوغ در مردان است. در این بیماری حس بویایی مختل می‌شود. میزان شیوع این بیماری 1 در 48000 نفر است. این عارضه به دلیل نبود هورمون کلیدی به نام هورمون آزاد کننده گنادوتروپین‌ها یا GnRH ایجاد می شود.

9- عقب‌ ماندگى‌ ذهنى‌

نام دیگر عقب ماندگی ذهنی به انگلیسی Mental Retardation، کم توانی ذهنی یا کم هوشی است. افراد دارای این اختلال معمولا می توانند مهارت های جدید را یاد بگیرند اما یادگیری این افراد به نسبت دیگران با کندی مواجه است. افراد عقب ماندگی ذهنی بطور معمول برای یادگیری نیاز به آموزش های تخصصی بیشتری دارند.

هزینه عمل آزواسپرمی انسدادی

قیمت جراحی آزواسپرمی انسدادی در نقاط مختلف متفاوت است. هزینه درمان به علت آزواسپرمی بستگی دارد و همچنین اینکه چه آزمایشاتی برای بررسی علت آزواسپرمی انجام می‌شود.
در نهایت اگر پس از جراحی مشکل برطرف نگردد و میزان اسپرم به حد قابل قبول نرسد، هزینه‌ ی انواع روش استخراج اسپرم نیز به هزینه های عمل و آزمایشات اضافه خواهد گشت. (در صورت تمایل فرد به بارور شدن)

• آزوسپرمی چیست؟ تاریخ انتشار : 1399-03-21تاریخ بروز رسانی : 1402-12-01
• انواع روشهای درمان آزواسپرمی غیر انسدادی تاریخ انتشار : 1402-12-11تاریخ بروز رسانی : 1403-08-16
• اسپرم صفر (آزواسپرمی) در مردان و راه درمان تاریخ انتشار : 1402-11-18تاریخ بروز رسانی : 1402-12-10
• آنالیز مایع منی با آزمایش اسپرم تاریخ انتشار : 1398-11-15تاریخ بروز رسانی : 1402-11-29